اکثر گیاهان برای تکثیر و رشد به جز اکسیژن، کربن و هیدروژن به حداقل ۱۴ عنصر ضروری دیگر نیز دارند. این عناصر بر اساس غلظت، به میکرومغذی و ماکرومغذی تقسیم می‌شوند. ماکرو مغذی‌ها شامل ازت، فسفر، پتاسیم، منیزیم و گوگرد می‌باشند. از جمله میکرو مغذی‌ها می‌توان به آهن، منگنز، کلر، بور، مس، روی، نیکل و مولبیدن اشاره کرد.
هریک از عناصر مذکور در ساختار یا فعالیت خاصی نقش دارند. در ادامه مطلب در خصوص کود درخت گردو ، تشخیص کمبود عناصر در این درخت و نحوه اصلاح این کمبودها صحبت می‌کنیم.
کود ماکرو مغذی چیست؟
کودهای سنتتیکی که عمدتاً شامل سه ماده اصلی نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) هستند را کود ماکرو مغذی می‌گویند. این کودها به عنوان کودهای NPK و کودهای ترکیبی شناخته می‌شوند. نیتروژن موجود در این کودها، قوی‌تر شدن برگ‌ها را تشویق می‌کند، فسفر موجود باعث گل‌دهی و جوانه زدن می‌شود و پتاسیم برای تقویت ریشه مناسب می‌باشد.
به طور کلی در کشاورزی بیشتر کودها را با هم مخلوط می‌کنند و با توجه به این سه عنصر که عنصر ماکرو مغذی می‌باشند، نامگذاری یا برچسب گذاری می‌شوند. با توجه به این موضوع یک کود ۱۸-۵۱-۲۰ دارای ۱۸٪ نیتروژن، ۵۱٪ فسفر و ۲۰٪ پتاسیم است و ۱۱٪ دیگر به عنوان نگهدارنده شناخته می‌شود که برای گیاه هیچ ارزشی ندارد.
کود میکرو مغذی چیست؟
کود میکرو مغذی، کودی است حاوی عناصر کمیاب که گیاهان به مقدار کم به آن ها نیاز دارند. کودهای میکرو مغذی با توجه به عناصر کمیابی که در آن‌ها وجود دارند متمایز می‌باشند. این کودها مواد ریزمغذی موجود در خاک را اصلاح می‌کنند و به عنوان کلات‌های غیرآلی، مصنوعی و مجتمع‌های آلی طبیعی طبقه‌بندی می‌شوند. مصرف ریز مغذی‌ها در مقایسه با کودهای NPK بسیار کمتر می‌باشد. این کودها نقش بسیار مهمی در اطمینان از تغذیه متعادل گیاهان دارند و کمبود هرکدام از آن‌ها ممکن است گیاهان را محدود کند.
تشخیص کمبودهای غذایی درخت گردو
به طور کلی تشخیص کمبودهای تغذیه‌ای در گیاهان توسط مشاهدات عینی، آنالیز خاک و آنالیز برگ انجام می‌شود.
در اواسط تابستان بهترین زمان برای تشخیص وضعیت تغذیه‌ای گردو از طریق آنالیز برگ آن می‌باشد. برای تحلیل نتیجه آنالیز برگ لازم است تا استانداردهای سطوح بهینه و بحرانی عناصر غذایی در برگ موجود باشد.
غلظت های بهینه و بحرانی عناصر غذایی در برگ گردو (برحسب برگ خشک) در اوایل تابستان:
|
عنصر |
غلظت |
عنصر |
غلظت |
|
ازت |
کمبود زیر ۲.۱٪
مناسب در ۳.۲ ـ ۲.۲٪ |
سدیم | زیاد بود بالای ۰.۱٪ |
|
فسفر |
مناسب در ۰.۳ ـ ۰.۱٪ | کلر |
زیاد بود بالای ۰.۳٪ |
|
پتاسیم |
کمبود زیر ۰.۹٪
مناسب بالای ۱.۲٪ |
بور |
کمبود زیر ppm ۲۰ مناسب در ppm ۳۶ – ۲۰۰ |
|
کلسیم |
مناسب بالای ۱٪ | مس |
مناسب بالای ppm ۴ |
|
مگنزیم |
مناسب بالای ۰.۳٪ | منگنز |
مناسب بالای ppm ۲۰ |
| روی |
کمبود زیر ppm۱۸ |
این اطلاعات به صورت کلی و بر اساس شرایط محیطی استاندارد درخت گردو بیان شده است. باسط فرآور پویا در خصوص این اطلاعات مسئولیتی بر عهده نمی‌گیرد.
جهت تخمین دقیق عناصر مورد نیاز درختان گردوی باغ خود، ضمن تهیه آنالیز از برگ و خاک درختان، با کارشناس متخصص کشاورزی نیز مشاوره نمایید.
آنالیزی که بر روی خاک انجام می‌شود برای تعیین کمبودهای خاک به کار برده می شود اسیدیته، درصد آهک و عناصر مغذی خاک را نشان می‌دهد. اسیدیته خاک نشانگر قابلیت جذب عنصر توسط گیاه است.
تاثیر اسیدی و قلیایی بودن خاک بر جذب عناصر توسط گیاه
اسیدی بودن خاک (pH کمتر از ۵.۵) باعث ایجاد کمبود کلسیم، منیزیم، فسفر، مولیبدن و همچنین زیاد بودن آهن، منگنز و آلومینیوم می‌شود. قلیایی بودن (PH بالای ۷.۵) نیز موجب غیر قابل جذب شدن آهن، روی، مولیبدن و کلسیم می‌شود.
در بسیاری از موارد نتایج آنالیز خاک نشان دهنده‌ی زیاد بودن عناصر می‌باشد اما در نتیجه آنالیز گیاه، نشانه‌های کمبود آن عناصر دیده می‌شود که دلیل آن غیر قابل جذب بودن آن عناصر می‌باشد.
تشخیص عینی کمبود مواد غذایی در گردو توسط علائم غیر عادی در تغییر شکل، رنگ برگ و تاج صورت می‌گیرد.
علائم کمبود عناصر مختلف در درخت گردو
کمبود عناصر غیر متحرک ابتدا در بافت‌های جوان و کمبود عناصر متحرک، ابتدا در برگ‌های مسن ظاهر می‌شوند.
کمبود عناصر به طور کلی در درخت گردو به صورت‌های زیر ظاهر می‌شود:
- کمبود روی در درخت گردو، کل درخت را درگیر نمی‌کند بلکه فقط در چند شاخه محدود دیده می‌شود. کمبود روی در شاخه‌های متأثر باعث ابلقی جزیی و ریزی برگ‌ها می شود. اندازه میوه‌ی شاخه‌های متأثر نیز کوچکتر است.
- کمبود پتاسیم باعث پیچ خوردگی برگچه‌ها و خاکستری شدن حاشیه آن‌ها می‌شود.
- کمبود آهن باعث زرد-سفید شدن برگچه‌ها در بهار سال بعد می‌شود.
- کمبود ازت باعث کم رشد شدن شاخه‌ها و کوچک شدن و رنگ پریده شدن برگ‌ها می‌شود.
- کمبود مس معمولاً به ندرت در درخت گردو مشکل‌ساز است. علائم این کمبود عموماً در اواسط تابستان و به صورت چروکیدگی جزئی و سوختگی سرشاخه‌ها آشکار می‌شود و معمولا پوست سبز میوه به شدت چروکیده می‌شود.
- کمبود سایر عناصر مانند منیزیم، فسفر به ندرت نشانه قابل رویتی ایجاد می‌شود.
جدول راهنمای تشخیص کمبود مواد غذایی توسط مشاهدات عینی
|
نشانه |
بافت گیاه |
طرح انتشار عارضه |
عنصر دچار کمبود |
|
سبز زردی |
برگ های پیر و بالغ
برگ‌های جوان |
یکدست
بین رگبرگی
یکسدت بین رگبرگی |
ازت، آهن، (گوگرد) منیزیم، (منگنز) آهن، (گوگرد) روی، منگنز، (بور) |
|
بافت مردگی |
برگ‌های پیر و بالغ
برگ‌های جوان |
نوک و حاشیه
بین رگبرگی |
پتاسیم و منیزیم منیزیم، (منگنز) بور، مس، کلر |
|
تغییر شکل |
برگ‌های جوان |
بور، مولیبدن، کلسیم، روی |
|
|
رنگ سبز تیره |
برگ‌های پیرتر |
فسفر |
چگونه کمبود عناصر غذایی درخت گردو را برطرف کنیم؟
اصلاح کمبود روی در درخت گردو
چال کردن 2.5 – 5 کیلو سولفات روی (بسته به اندازه درخت) یا تزریق تحت فشار محلول سولفات روی در خاک پیرامون درخت مفید است. این فشار موجب می‌شود سولفات روی در تماس با ریشه قرار بگیرد.
افزودن 0.5 تا 2.5 کیلوگرم کلات روی به خاک قبل از آبیاری نیز مفید است. در خاک‌های بسیار نرم یا قلیایی (PH بالای7.5) باید چاله سولفات روی با 2.5 کیلوگرم گوگرد پوشانده شود. تا روی به حالت محلول باقی بماند.
اصلاح کمبود روی با محلول پاشی روی (1-2 کیلو در هکتار) بر تاج درخت نیز انجام می‌شود. اولین اسپری بعد از شکوفه کامل انجام می‌شود. نوبت‌های دوم و سوم در کمبودهای شدید و به فاصله 2 الی 3 هفته انجام می‌شود. محلول پاشی باید هر سال انجام شود.
قرار دادن ورقه‌های روی درون تنه یا شاخه‌های قطور از 1 سانتی‌متر نیز روشی سنتی و موثر در کمبود روی است.
اگر می‌خواهید با نقش روی در گیاهان و علائم کمبود یا بیش‌بود آن بیشتر آشنا شوید مطلب “کاربرد روی در کشاورزی” را مطالعه نمایید.
اصلاح کمبود پتاسیم در درخت گردو
اصلاح کمبود پتاسیم در خاک‌های شنی آسان‌تر از خاک‌های نرم است. برای کمبود پتاسیم می‌توان در بهار در خاک‌های شنی 200 کیلوگرم و در خاک‌های رسی 750 کیلوگرم، کلرید پتاسیم یا سولفات پتاسیم بر هکتار به خاک دو سمت درخت یا به سیستم آبیاری اضافه کرد. اصلاح کمبود پتاسیم در خاک‌های سنگین چندسال طول می‌کشد اما در خاک‌های شنی نباید دوز بالای کلرید پتاسیم تکرار شود زیرا موجب تجمع کلر در خاک می‌شود.
اصلاح کمبود مس در درخت گردو
کمبود مس با استعمال خاکی و محلول‌پاشی هوایی قابل اصلاح هست. 5 نوبت اسپری هیدروکسید مس، کمبود مس را ظرف یکسال برطرف می‌کند. یک نوبت محلول‌پاشی یا 3-5 نوبت محلول‌پاشی با دوز تقلیل یافته تاثیر چندانی ندارد. محلول پاشی سولفات مس نیز موثر است. تزریق خاکی کلات مس یا چال سولفات مس نیز برای رفع کمبود مس مناسب است اما به اندازه محلول‌پاشی موثر نیست. بهترین راه محلول‌پاشی توام با تیمار خاک است.
اگر می‌خواهید با نقش مس در گیاهان و علائم کمبود یا بیش‌بود آن بیشتر آشنا شوید مطلب “کاربرد مس در کشاورزی” را مطالعه نمایید.
اصلاح کمبود آهن در درخت گردو
کمبود آهن با محلول‌پاشی کود آهن اصلاح می‌شود.
اصلاح کمبود بور در درخت گردو
کمبود بور با اسپری برگ یا افزودن کود بوراکس به خاک در پاییز قابل اصلاح است. استفاده بیش از حد بور ممکن است باعث ایجاد مسمومیت در درخت شود.
پیشنهاد می‌کنم مطالب زیر را مطالعه نمایید:
محصولات باسط فرآور پویا
از محصولات باسط فرآور پویا که موجب رشد و افزایش ثمردهی درختان می‌شود می‌توان به کود سولفات روی و سولفات مس با درصد خلوص مناسب اشاره کرد. این کودها در بسته بندی‌های مورد نیاز شما با هر مقداری که بخواهید موجود، قابل خرید و ارسال است.
شما می‌توانید برای مشاوره و خرید، با کارشناسان باسط فرآور پویا تماس حاصل فرمایید.