صفر تا صد مواد معدنی
ژئوتوریسم یا زمین گردشگری
تعریف ژئوتوریسم یا زمین گردشگری
در زمین گردشگری یا ژئوتوریسم (Geotourism) کلمه “ژئو” جاذبه‌های زمین‌شناسی، ژئومورفولوژی و میراث معدنکاری را شامل می‌شود و کلمه “توریسم” تمامی زیرساخت‌های صنعت گردشگری از جمله تفسیر، مدیریت، اقامت، تورها و غیره را شامل می‌شود. ژئوتوریسم به‌طورکلی با جاذبه‌های طبیعت بی‌جان سر و کار دارد.
تعریف تام هوز از ژئوتوریسم:
ژئوتوریسم به معنی ارائه امکانات خدماتی و تفسیری به منظور قادر ساختن گردشگران به کسب دانش و درک زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی فراتر از درک صرفاً زیبایی‌های یک مکان است.
شاخه‌های ژئوتوریسم
ژئوتوریسم به هفت زیر شاخه اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از:
- ماجراجویانه با رویکردهای ورزشی: کوه‌ها، غارها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، کویر و بیابان
- رخنمون‌های جاده‌ای
- زمین‌شناسی و شکل شناسی: آتشفشان‌ها، شکل‌های زمین مانند پیچ رودخانه‌ها
- بناهای صخره‌ای، سنگی: مصالح بکار رفته یا نوع سازنده‌های سنگی
- معدنکاری: معادن درحال استخراج امروزی، معادن متروکه معاصر، میراث معدنکاری و فلزکاری کهن
- فسیل‌های شاخص
- ژئوتوریسم اکتشافی: زمین باستان شناسی، اکتشاف جواهرات و فلزات قیمتی
ژئوسایت چیست؟
مکانی که دارای یک پدیده کمیاب و ارزشمند زمین‌شناختی است را ژئوسایت می‌نامند. این نقاط باید ارزش‌های زیبایی‌شناسی و علمی داشته و امکان بازدید از آن برای همگان فراهم باشد.برای مثال جای پای دایناسور یا یک معدن بزرگ روباز پدیده‌های جالب ژئوتوریسمی و قابل تبدیل به مقصدی برای گردشگری هستند. بعضی از ژئوسایت‌ها را می‌توان در گستره یک ژئوپارک یافت.
انواع ژئوسایت عبارتند از:
ژئوسایت اولیه:
دارای صورت‌های ویژه زمین شناختی و ژئومورفولوژی هستند. که در داخل نواحی مرزبندی شده در نواحی روباز رخنمون دارند و به‌طور محلی به دلیل ارزش تفسیری، آموزشی یا علمی اهمیت دارند.
ژئوسایت ثانویه:
سایر مکان‌های ژئوتوریسمی در فضاهای بسته مثل موزه علوم زمین و مجموعه‌های کتابخانه‌ای، موزه‌های محل سکونت زمین‌شناسان معروف، نمایشگاه تابلوها و اماکن یادمان تاریخ وقایع گذشته زمین‌شناسی را ژئوسایت ثانویه می‌نامند.
ژئوپارک چیست؟
ژئوپارک (پارک زمین‌شناسی یا زمین گردشگاه) محدوده‌ای تحت حفاظت است که علاوه‌بر غنای ژئوسایت‌ها، شامل مکان‌های دارای آثار تاریخی، فرهنگی و تنوع طبیعت زنده باشد.
ژئوتوریسم معدنی
همان طور که در بالا ذکر شد، معدنکاری یکی از شاخه‌های ژئوتوریسم می‌باشد. یکی از راه‌های درآمدزایی و ارزآوری و ایجاد اشتغال در کشورها، توجه به ژئوتوریسم معدنی است که در این مطلب بیشتر در خصوص این شاخه صحبت خواهیم کرد.
در زمینه ژئوتوریستی هر کشوری، معادن از اهمیت خاصی برای جاذبه‌های توریستی برخوردارهستند که با عنوان ژئوتوریسم معادن مورد توجه قراردارند. چرا که دیدن معادن روش‌های اکتشاف و استخراج آن‌ها، دستگاه‌ها و ماشین آلات مورد استفاده برای استخراج معادن مشاهده انواع سنگ‌ها به ویژه سنگ‌های قیمتی و جواهری برای مردم جذابیت خاصی دارد.
سرمایه‌گذاری در معادن ژئوتوریسم و گردشگری بدون شک می‌تواند موجب اشتغالزایی فراگیر به ویژه برای جوانان در کشور شود و معادنی که در زمینه ژئوتوریسم قابلیت فعال شدن دارند، می‌توانند معادن در حال بهره‌برداری و استخراج یا معادن متروکه باشند.
بازسازی معادن بسته شده و ایجاد پدیده ژئوتوریسم
همان طور که در مطلب “معدن و معدنکاری چیست” بیان شده است، آخرین مرحله در معدن کاری، فرآیند بازسازی است. طی فرآیند بازسازی، عملیات احیا و تجدید پوشش گیاهی و بازگرداندن ارزش زمین و آب انجام می‌شود.
بازسازی در معادن جزو مباحث نوین عملیات معدنکاری است که به شرایط زیست محیطی معادن پرداخته و تخریب‌های وسیع ناشی از بهره برداری از منابع طبیعی و استخراج مواد معدنی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
لزوماً این آماده‌سازی به معنای برگرداندن حالت زمین به شکل قبل از استخراج نیست و این عملیات باید با توجه به شرایط زیست محیطی صورت گرفته و علاوه بر ایجاد ثبات در زمین منجر به حفظ و ارتقای کیفیت زیست بوم در منطقه گردد.
تیم تحقیق و توسعه باسط فرآور پویا، در خصوص ژئوتوریسم معدنی در جهان و ایران بررسی‌هایی را انجام داده و نمونه‌های از ژئوتوریسیم معدنی در جهان و ایران را جمع‌آوری کرده است. درصورت علاقه میتوانید از طریق لینک‌های زیر از نمونه‌های خارجی و داخلی ژئوتوریسم معدنی دیدن کنید.
شما میتوانید مقالات حوزه معدن و فرآوری معدن را در سایت باسط فرآور پویا مطالعه کنید.