صفر تا صد مواد معدنی
فلزات گرانبها کدامند؟
ویژگی کلی فلزات گرانبها چیست؟
فلزات گرانبها فلزاتی هستند که به دلیل نادر بودن، ارزش اقتصادی بالایی دارند. ویژگی اصلی این فلزات نسبت به فلزات دیگر شامل موارد زیر است:
- دارای واکنش‌پذیری کمتر (از دید شیمیایی) نسبت به سایر فلزات
- دارای جلای بیشتری نسبت به سایر فلزات
- دارای شکل‌پذیرتر بیشتر
- دارای دما ذوب بالاتر نسبت به دیگر فلزات
از طلا، نقره، پلاتین، پالادیوم و رادیم میتوان به به عنوان فلزات گرانبها نام برد. در این مقاله سعی بر آن است که چند مورد از ارزشمندترین فلزات گرانبها که در صدر لیست هستند مورد بررسی قرار گیرند.
شما همچنین میتوانید مقاله “فلزات غیرآهنی کدامند؟ چه خواصی دارند؟ ” را مطالعه کنید.
فلزات گرانبها به ترتیب قیمت آنها
فلز گرانبهای رادیوم
باور عموم بر این است که گرانبها ترین فلز طلا میباشد اما چنین چیزی واقعیت ندارد زیرا رادیوم فلزی بشدت کمیابتر و گرانبهاتر از طلا میباشد. از این فلز نقرهای رنگ در هر تن از پوسته زمین، تنها حدود یک هزارم گرم وجود دارد که نشان از کمیاب بودن آن است.
ویژگی‌های فلز رادیوم
- دارای نقطه ذوب بالا
- دارای توانایی قابل توجه برای مقاومت در برار خوردگی
- دارای خواص منعکس‌کنندگی
بزرگترین تولیدکنندهگان رادیوم در جهان
- کشورهای آفریقای جنوبی
- کشور روسیه
- کشور کانادا
کاربردهای فلز رادیوم
دلیل استفاده از این فلز استفاده از خواص منعکس کنندگی آن در مواردی نظیر آینه، پرژکتورها و جواهرات است. این فلز در صنعت خودرو سازی و برخی صنایع دیگر نیز کاربرد دارد.
فلز گرانبهای پلاتینیوم
بعد از رادیوم، میتوان به پلاتینیوم به عنوان گرانبهاترین فلز دنیا اشاره کرد.
خواص فلز پلاتینیوم
- دارای چگالی بسیار بالا
- دارای خاصیت چکش خواری
- عدم واکنش‌پذیری
- دارای مقاومت بالا در برابر خوردگی
- دارای درخشندگی بسیار بالا
کاربردهای فلز پلاتینیوم
از این فلز به دلیل درخشندگی بسیار بالا و مقاومت زیاد، در جواهرسازی استفاده میشود. همچنین در صنعت خودروسازی نیز از این فلز جهت جلوگیری از گازهای گلخانهای استفاده میشود. از دیگر موارد استفاده از فلز پلاتینیوم میتوان به شیمی درمانی اشاره کرد، در شیمی درمانی برای درمان تومورها پلاتینیوم مورد استفاده قرار میگیرد.
کشورهای پیشتاز تولید کننده فلز پلاتینیوم
- کشورهای آفریقای جنوبی
- کشور روسیه
- کشور کانادا
فلز گرانبهای طلا
در بین تمامی فلزات گرانبها، طلا به دلیل رنگ منحصر به فردی که دارد سادهتر از بقیه قابل شناسایی میباشد. هرچند طلا گرانبها ترین فلز دنیا نیست اما یکی از پرطرفدارترین فلزات و همچنین یکی از مطمئنترین گزینهها جهت در سرمایهگذاری در جهان میباشد.
خواص و ویژگی‌های طلا
- دارای رنگ خاص
- دارای خاصیت شکل پذیری
- دارای خاصیت رسانایی منحصر به فرد
- دارای نقطه ذوب ۱۰۶۴.۱۸ c°
- دارای حالت استاندارد جامد
کاربردهای فلز طلا
- کاربرد در جواهرسازی
- کاربرد در صنعت الکترونیک
- کاربرد در پوششهای ضد تشعشع و محافظهای دمایی
بزرگترین استخراج کنندگان طلا در جهان
- کشورهای آفریقای جنوبی
- ایالات متحده
- کشور چین
- کشور استرالیا
- کشور روسیه
فلز گرانبهای روتنیوم
روتنیوم یکی دیگر از فلزات گرانبها میباشد که از در دسته فلزات گروه پلاتینیوم قرار دارد. تمامی فلزاتی که در این خانواده از فلزات قرار دارند بسیار گرانبها میباشند زیرا این فلزات در طبیعت معمولاً باهم پیدا میشوند و خواص مشترک بالایی دارند.
خواص فلز روتنیوم
- دارای سختی زیاد
- توانایی مقاومت در برابر عوامل خارجی
- در دمای حدود ۸۰۰c° اکسید میشود
- در دمای اتاق تیره نمیشود
- دارای ۴ کریستال تغییر شکل یافته است
- با هولوژن و هیدروکسید و … واکنش نشان میدهد
- دارای ۸ حالت اکسیداسیونی است که سه تای آنها بیشتر معمول هستند
کاربردهای فلز روتنیم
- کاربرد عمومی
این فلز محبوبیت بالایی در زمینه الکترونیک دارد و کاربرد اصلی آن روکش کردن اتصالهای الکتریکی میباشد. روتنیوم همچنین در صنایع شیمیایی به صورت آند برای تولید کلر در سلولهای الکتروشیمیایی به کار میرود و وقتی با فلزات دیگر مخلوط میشود و آلیاژ ایجاد میکند به عنوان سخت کننده استفاده میشود. از فلز روتینیوم در ساخت توربین موتورهای جت نیز استفاده میشود.
کاربردهای پزشکی
از روتنیوم در تعیین سطح کلسی تونین خون که در تشخیص و درمان بیماریهای مربوط به غدههای تیروئید و پاراتیروئید مفید است استفاده میشود. روتنیوم همچنین در درمان کار سینومای تیروئید مدولار نقش مهمی دارد.
فولات سازنده اصلی سنتز DNA است و همچنین برای تشکیل گلبولهای قرمز خون ضروری است. کمبود فولات منجر به کم خونی مگالوباستیک میشود. روتنیوم در برآورد کمبود فولات در RBC نقش مهمی در روش EBC فولات Rc دارد.
فلز گرانبهای ایریدیوم
ایریدیوم را از سنگ معدن پلاتینیوم جدا میکنند و یکی از محصولات جانبی معدن نیکل میباشد.
ویژگی‌های فلز ایریدیوم
- ایریدیوم که سختترین فلز گروه پلاتینیوم است
- از سنگینترین فلزات جهان به حساب میآید.
- مقاومترین فلز جهان در برابر خوردگی میباشد
- بالاترین نقطه ذوب را نیز در بین فلزات جهان دارد.
کاربردهای ایریدیوم
- ساخت دیگ کوره و وسایلی که به دمای بالا نیاز دارند
- ساخت نوک خودکار
- ساعت سازی
- لوازم الکترونیکی
- صنایع پزشکی
- خودرو