تمام موجودات از جمله گیاهان برای رشد و نمو خود به عناصر غذایی مختلف نیاز دارند. شناخت و تنظيم توزيع عناصر غذايی مختلف، به اندازه نیاز بين اندامهای درخت در بهبود رشد و نمو درختان ميوه موثر است. لذا شناخت عناصر مورد نیاز هر گیاه و میزان آن برای باغبانان و کشاورزان بسیار مهم است. انار از جمله درختانی است که در اقیلمهای خشک، نیمه گرمسیری و مدیترانهای رشد و باردهی خوبی دارد. درختی سازگار با شرایط متفاوت آب و هوایی و قابل کشت در خاکهای سنگین تا سبک، مقاوم به شوری آب، مقاوم به خشکی و کم آبی میباشد. شناخت نیازهای غذایی و مدیریت تغذیه درخت انار و کوددهی آن یکی از مهمترین فاکتورهای موثر در کیفیت و کمیت میوه انار است. در ادامه عناصر غذایی مورد نیاز درخت انار و چگونگی اصلاح کمبود این عناصر از طریق کوددهی را بیان میکنیم.
نیازهای اکولوژیکی درخت انار
درجه حرارت |
مناسببترین درجه حرارت35-25 سانتيگراد حداقل 5- و حداکثر 40 درجه سانتیگراد |
ارتفاع از سطح دریا |
ارتفاع 1000 تا 1700 متر از سطح دريا |
آب |
روش سنتی: 30000 متر مكعب در هر هکتار روش کرتی: 21000 متر مکعب در طول یک فصا رشد روش جوی و پشته: 15000 متر مکعب در طول یک فصل رشد روش قطرهای: 7000 متر مکعب در طول یک فصل رشد
|
خاک |
خاک رسی شنی یا شنی رسی |
شوری آب |
کمتر از 1.8 میلی موس بر سانتی متر |
عناصر غذایی مورد نیاز درخت انار
در بسیاری از خاکها عناصر غذایی به اندازه نیاز گیاه وجود ندارد و زمین نیز نمیتواند این مواد را به اندازه کافی تولید کند. بنابراین باغبانان باید بر اساس نیاز درختان باغ خود هرساله عناصر غذایی مورد نیاز را به خاک اضافه نمایند.
درخت انار همانند سایر گیاهان برای رشد و نمو و باردهی به 16 عنصر غذایی نیاز دارد. این عناصر در 3 گروه عمده زیر طبقهبندی میشوند:
عنصر غیرمعدنی پر مصرف (ماکرو)
درخت انار به 3 عنصر غیرمعدنی اکسیژن (O)، هیدروژن (H)، کربن (C) نیاز دارد. این عناصر در فرآیند فتوسنتزمورد نیاز بوده و به مقدار کافی در آب و هوا وجود دارند.
عنصر معدنی پر مصرف (ماکرو)
درخت انار به 6 عنصر معدنی ماکرو شامل کلسیم (Ca)، نیتروژن (N)، منیزیم (Mg)، فسفر (P)، گوگرد (S)، پتاسیم (K) نیاز دارد.
نقش عناصر غذایی ماکرو در درخت انار
نقش عنصر نیتروژن: این عنصر برای تولید اسیدهای آمینه و پروتئین لازم است و مهمترین عامل رشد محسوب میشود.
نقش عنصر فسفر: این عنصر در تلقیح گل ها و رشد ریشه، انتقال انرژی و همچنین نتظیم خواص ژنتیکی گیاه نقش دارد.
نقش عنصر پتاسیم: افزایش مقاوت گیاه در برابر کم آبی و خطر سرمازدگی و آفات و بیماری، کنترل شدت نور و افزایش عمل فتوسنتز و افزایش کیفیت و خاصیت انبار داری.
نقش عنصر کلسیم: این عنصر در پایداری سلولی، توسعه سلول فرآیند داخلی و پایداری غشاهای سلولی، تعادل کاتیون و آنیون فعال کننده بر آنزیمها و همچنین تنظیم فشار اسمزی نقش دارد.
نقش عنصر منیزیم: در ساختن روغن در گیاه دخالت داشته و باعث تنظیم جذب فسفر در گیاه میشود و نیز در تولید هیدروکربن و مواد قندی موثر است و در تنفس سلولی اهمیت دارد و عامل جداسازی مولکولی اکسیژن و فتوسنتز است.
نقش عنصر گوگرد: این عنصر در تولید پروتئین و بعضی از اسیدهای آمینه نقش دارد.
عنصر معدنی کم مصرف (میکرو)
درخت انار به 7 عنصر معدنی میکرو شامل آهن (Fe)، روی (Zn)، مس (Cu)، منگنز (Mn)، بُر (Br)، مولیبدن (Mo)، کلر (Cl) نیاز دارد.
نقش عناصر غذایی میکرو در درخت انار
نقش عنصر مس: این عنصر در تولید کلروپلاست و فعالیتهای آنزیمی و همچنین واکنشهای انتقال الکترون سهیم میباشد.
- نقش عنصر مس و اهمیت آن در گیاهان به طور مفصل در مطلب “کاربرد مس در کشاورزی” بیان شده است.
نقش عنصر آهن: این عنصر در تولید مولکول کلروفیل و همچنین فعالیتهای انتقال انرژی نقش دارد.
نقش عنصر روی: عنصر مهمی در فعالیت بسیاری از آنزیمها از جمله ایندول اسید (عامل رشد تریپتوفان) میباشد.
- نقش عنصر روی و اهمیت آن در گیاهان به طور مفصل در مطلب “کاربرد روی در کشاورزی” بیان شده است.
نقش عنصر مولیبدن: این عنصر در تولید آنزیمهای مربوط به مصرف نیتروژن در گیاه و همچنین در تبدیل نیتراتها به اسید آمینه نقش دارد. این عنصر افزایش عملکرد و کیفیت محصول و همچنین بر روی جذب عناصر دیگر توسط گیاه نقش دارد.
میزان و حد مطلوب عناصر غذایی در برگ و خاک درخت انار
میزان و حد مطلوب عمومی عناصر موجود در آزمون برگ درخت انار
عنصر |
نیتروژن % | پتاسیم % | کلسیم % | منیزیم % | فسفر % | گوگرد % |
میزان |
2 – 2.5 | 0.6 – 1.5 | 0.7 – 2 | 0.1 – 0.2 | 0.1 – 0.2 |
— |
عنصر |
آهن ppm | منگنز ppm | بر ppm | روی ppm | مس ppm |
مولیبدن ppm |
میزان |
70 – 200 | 15 – 70 | 25 – 60 | 15 – 70 | 30 – 70 |
— |
میزان و حد مطلوب عمومی عناصر موجود در آزمون خاک درخت انار
عنصر |
کربن
% |
نیتروژن % | فسفر
ppm |
پتاسیم
ppm |
منیزیم
ppm |
گوگرد
ppm |
آهن
ppm |
منگنز
ppm |
روی
ppm |
مس
ppm |
بر ppm |
مقدار قابل جذب |
بیش از
1 |
بیش از
0.5 |
15 | 220 | 600 | بیش از 15 | 6 | 5 | 1.5 | 1 |
1 |
عناصر غذایی مورد نیاز درخت انار باید به اندازه مناسب به درخت برسد. چنانچه بدون توجه به نسبت عناصر در خاک اقدام به افزایش تعداد کمی عناصر نماییم نه تنها تاثیری بر عملکرد درخت نخواهد داشت بلکه در مواردی به عملکرد معکوس منجر خواهد شد. اطلاع ار عناصر موجود در خاک درختان نار با آنالیز و تجزیه ماده خشک آن حاصل میگردد که میتواند در مدیریت تغذیه درخت انار راهگشا باشد.
علائم کمبود عناصر غذایی در درخت انار
علائم ظاهری کمبود نیتروژن (ازت)
- رنگ پریدگی برگها
- کوچکی برگها
- لاغری ساقه و شاخهها
- ایستادن شاخهها با زاویه کوچک نسبت به ساقه اصلی
- تشکیل شاخههای جانبی کم
- زردی زودهنگام در برگهای پیرتر (پایینی)
علائم ظاهری کمبود فسفر
- کند شدن یا توقف رشد قسمت هوائی و ریشه
- کوتاهی، نازکی و باریکی برگها
- رشد طولی و عمودی گیاه عمودی بوده و عدم ظهور ساقههای جانبی
علائم ظاهری کمبود پتاسیم
- ایجاد لکههای زرد و قهوهای سوخته در نوک وحاشیه برگها
علائم ظاهری کمبود کلسیم
- باعث تغییر شکل برگ به صورت فنجانی رو به پائین میشود.
علائم ظاهری کمبود منیزیم
- زردی بین رگبرگها در برگهای پیر
- ریزش برگها در صورت کمبود شدید
علائم ظاهری کمبود گوگرد
- رشد ناقص درخت
- کلروز و رنگ پریدگی برگها
- زرد شدن به صورت یکنواخت در سراسر گیاه حتی برگهای جوان
- قرمز مایل به صورتی شدن سطح پائینی برگها و دمبرگها
- لکههای قهوهای و نکروتیک در برگ
- بیچخوردگی عمودی و شکنندگی دمبرگها و برگها
- کوتاهی و نازکی ساقههای گیاهان و چوبی شدن آنها
- کوچکی سطح برگ و کم شدن تعداد برگها
- کاهش تعداد و وزن میوهها
علائم ظاهری کمبود مس
- پلاسیدگی برگهای انتهایی
- ریزش برگهای انتهایی
علائم ظاهری کمبود آهن
- رنگ پریدگی بین رگبرگها (خود رگبرگها سبز باقی میمانند)
علائم ظاهری کمبود روی
- کم شدن رشد برگ
- ریزش برگها قبل از موقع
- ریزش گلها قبل از باز شدن
- ریز شدن 80 درصد میوهها
علائم ظاهری کمبود مولیبدن
- کمبود این عنصر تا حدودی مشابه علائم کمبود ازت میباشد.
کود درخت انار
کود روی در درخت انار
عنصر غذایی روی از اهمیت زیادی در تغذیه انار برخوردار است و درخت انار نیاز مبرمی به آن دارد.
کاربرد خاکی عنصر روی برای درخت انار گران و ناکارآمدتر است و به دلیل کم تحرکی آن در درخت، محلولپاشی برگی آن به صورت سولفات روی یا کلات روی قبل و پس از گلدهی و یا در صورت کمبود حاد در تابستان بسیار مقرونبهصرفه بوده و کمبود این عناصر را برطرف میسازد.
مطالب بیشتر در خصوص کود سولفات روی و روشهای استفاده از آن در مطلب “سولفات روی در کشاورزی” بیان شده است.
کود مس در درخت انار
فرم قابل جذب مس در خاک، کاتیون دو ظرفیتی Cu+2 میباشد. فرآیند جذب مخصوص قابلیت دسترسی مس را تحت تاثیر قرار میدهد. این فلز در اسیدیته بالا به سختی جذب میشود. بنابراین استفاده از ترکیبات سولفاته در حل این مشکل موثر است. سولفات مس با 25% مس معمولترین منبع معدنی این عنصر میباشد که میتواند بهصورت چالکود در بستر خاک یا محلولپاشی مورد استفاده قرار گیرد. بهتر است این کود به میزان 20 گرم به همراه سایر کودها در اواخر پاییز در عمق خاک مورد استفاده قرار گیرد.
در شرایط کمبود حاد یکبار محلولپاشی با کلات مس پس از تبدیل شدن گلها به میوه در اوایل خرداد توصیه میگردد. به دلیل اسیدی بودن این کلات موقع مصرف باید در غلظت پایین حداکثر 2 در هزار مصرف شود.
مطالب بیشتر در خصوص کود سولفات مس و روشهای استفاده از آن در مطلب “سولفات مس در کشاورزی” بیان شده است.
محصولات باسط فرآور پویا
از محصولات باسط فرآور پویا که موجب رشد و افزایش ثمردهی درختان میشود میتوان به کود سولفات روی و سولفات مس با درصد خلوص مناسب اشاره کرد. این کودها در بسته بندیهای مورد نیاز شما با هر مقداری که بخواهید موجود، قابل خرید و ارسال است.
شما میتوانید برای مشاوره و خرید، با کارشناسان باسط فرآور پویا تماس حاصل فرمایید.